Δύο ζητήματα που συχνά απασχολούν την «ΑΓΟΡΑ» και τα Δικαστήρια είναι :
α) αν συνιστά εξόφληση οφειλής η δόση επιταγής και
β) πως εξασφαλίζει τα μέρη η ΔΗΛΩΣΗ αναγνώρισης χρέους.
Απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα δίνονται με την σειρά τους όπως παρακάτω για αποφυγή παρεξηγήσεων αλλά και για επίλυσης των οποιοδήποτε αποριών:
Α. Ως προς το πρώτο ζήτημα:
Συχνά ο οφειλέτης αντί να «πληρώσει» , να καταβάλει για την οφειλή του χρήματα , παραδίδει στο δανειστή «επιταγή» η οποία πολλές φορές είναι τρίτου προσώπου και μεταχρονολογημένη, δηλαδή πληρωτέα από το λογαριασμό τρίτου πρόσωπου, μετά το χρόνο της παράδοσης της επιταγής και συνεπώς μετά την ημερομηνία που όφειλε να εξοφλήσει (μερικώς ή ολικώς) του χρέους του.
Σε αυτή την περίπτωση αναρωτιέται ο δανειστής:
- Η (παρά)δόση της επιταγής σημαίνει και ταυτόχρονη εξόφληση του χρέους που έχει ο οφειλέτης ως προς αυτόν κατά την στιγμή της παράδοσης της;
- Αν δεν πληρωθεί η επιταγή, για διάφορους λόγους, χάνει την αρχική αξίωση του κατά του οφειλέτη;
Με λίγα λόγια θα πρέπει να ασχοληθεί πως θα εισπράξει «κυνηγήσει» την επιταγή που δεν πληρώθηκε ή μπορεί να στραφεί κατά του οφειλέτη και να αναζητήσει την εξόφληση της οφειλής του με άλλο τρόπο αδιαφορώντας για την επιταγή;
Σημαντικό στην περίπτωση αυτή είναι να ξεκαθαριστεί ότι η « επιταγή » είναι ΟΡΓΑΝΟ και όχι ΜΕΣΟ ΠΛΗΡΩΜΗΣ.
Αυτό και μόνο σημαίνει ότι από μόνη της η παράδοση στο δανειστή από τον οφειλέτη επιταγής , δεν συνιστά καταβολή κατά την έννοια του νόμου , άρα και εξόφληση της υποχρέωσης του.
Για να θεωρηθεί ότι η επιταγή συνιστά εξόφληση της οφειλής , πρέπει ρητά να προκύπτει αυτό από συμφωνία των εμπλεκομένων μερών. Στην αντίθετη περίπτωση η παράδοση της επιταγής δεν απαλλάσσει τον οφειλέτη. Ο Οφειλέτης θα απαλλαχθεί μόνον όταν πληρωθεί-εξοφληθεί η επιταγή.
Ο οφειλέτης με την έκδοση της επιταγής ή την ανάληψη υποχρέωσης από αυτή εκείνο που κάνει είναι ότι υπόσχεται στο δανειστή του (λήπτη της επιταγής) ότι θα εκπληρώσει την αρχική (βασική) του υποχρέωση με την εκπλήρωση μίας νέας, με τη γένεση δηλαδή της ενοχής από την επιταγή, ώστε έτσι αυτό που δημιουργείται είναι μόνο ένας εναλλακτικός τρόπος πληρωμής.
Συνεπώς , στην περίπτωση που τα συμβαλλόμενα μέρη δεν συμφώνησαν ρητά το αντίθετο, μόνο με την πραγματική πληρωμή (είσπραξη) της επιταγής, είτε αυτή γίνεται με μετρητά είτε με πίστωση του λογαριασμού του κομιστή της, επέρχεται απόσβεση της αρχικής οφειλής
Β. Ως προς το δεύτερο ζήτημα, της σύμβασης αναγνώρισης χρέους:
Δεν είναι λίγες οι φορές που οι συναλλασσόμενοι συνάπτουν μία σύμβαση με την οποία δίνεται υπόσχεση ή γίνεται αναγνώριση χρέους των μεν προς τους δε (των οφειλετών προς τους δανειστές).
Αυτό το κάνουν για λόγους ασφάλειας ή για λόγους απόδειξης υπάρχουσας οφειλής ή ακόμα και για να δημιουργήσουν νέα οφειλή.
<<< Χαρακτηριστική είναι η υπόθεση που απασχόλησε πρόσφατα τα δικαστήρια της Πάτρας. Ο από 25ετίας λογιστής μεγάλης εταιρείας υπέγραψε έγγραφο που του παρέδωσε ο διευθυντής της , με το οποίο αναγνώριζε ότι οφείλει σε αυτόν ατομικά ποσό ευρώ 69.500 λόγω παλαιού δανείου που είχε λάβει και το οποίο δήλωσε ότι θα του το επέστρεφε την 27-08-2010. Η επιστροφή του δανείου δεν έγινε και η υπόθεση κατέληξε στα δικαστήρια. >>>
Σε συμφωνίες όπως η παραπάνω υπάρχουν πλήθος κενών τα οποία δεν είναι ορατά στην αρχή στους μη εξοικειωμένους με αυτά συναλλασσόμενους και έτσι ενώ αυτοί πιστεύουν ότι έκαναν μία «καθαρή σύμβαση» αυτή μπορεί να τους ταλαιπωρήσει για αρκετά χρόνια , όπως στο παράδειγμα που η αντιδικία διήρκεσε πλέον των δώδεκα ετών, μέχρι να λυθεί από τα δικαστήρια εις βάρος του οφειλέτη/λογιστή στην συγκεκριμένη περίπτωση.
Τα κενά στις παραπάνω συμφωνίες εντοπίζονται στα εξής:
- Με την σύμβαση αναγνώρισης ή υπόσχεσης χρέους γεννιέται μια νέα υποχρέωση ανεξάρτητη από αυτήν που προϋπήρχε και για την οποία συντάσσεται η έγγραφη αναγνώριση;
- Αν ισχύει αυτό τότε ποια είναι η τύχη της προηγούμενης σύμβασης; Παύει να υπάρχει και αντικαθίσταται με την νεώτερη δηλαδή με την σύμβαση της αναγνώρισης ή της υπόσχεσης χρέους, ή βαρύνουν και οι δύο συμβάσεις τον οφειλέτη, δηλαδή και η παλαιά και η νέα (αυτή της αναγνώρισης χρέους).
- Τι συμβαίνει όταν στην έγγραφη υπόσχεση ή δήλωση αναγνώρισης, δεν αναφέρεται η αιτία του χρέους ; Είναι «υποχρεωτικό» να αναφέρεται η αιτία του χρέους και βλάπτει η μη αναφορά της;
- Μπορεί ο δανειστής να «κυνηγήσει» τον οφειλέτη και με τις δύο αιτίες δηλαδή με την αρχική και με την νεώτερη – αυτή της αναγνώρισης του χρέους;
- Πόσες φορές θα πληρωθεί το χρέος προς το δανειστή;
- Υπάρχει περίπτωση η νεότερη σύμβαση (της αναγνώρισης χρέους) να έχει τον ρόλο μόνον ενός «εγγράφου» που να αποδεικνύει την προηγούμενη σύμβαση και να μην γεννιόνται για τον δανειστή άλλα δικαιώματα από αυτήν;
Κατά το νόμο η σύμβαση με την οποία δίνεται υπόσχεση ή γίνεται αναγνώριση χρέους, έτσι ώστε να γεννιέται ενοχή (οφειλή) ανεξάρτητα από την αρχική αιτία του χρέους , είναι έγκυρη και δεσμευτική – αρκεί να γίνεται εγγράφως.
Είναι αρκετό όμως αυτό ή επιβάλλεται να ανατρέξει ο δικαστής , όταν φθάσει η υπόθεση σε αυτόν, στην πραγματική θέληση των μερών για να αντιληφθεί τι πραγματικά ήθελαν με την σύναψη μίας «έγγραφης αναγνώρισης χρέους»;
Επιβάλλεται δηλαδή να εξακριβώσει αν τα μέρη είχαν πρόθεση να δημιουργήσουν μια ενοχή (οφειλή) ανεξάρτητα από την αιτία της ή όχι; ¨Η θα προσκολληθεί στο τυπικό γεγονός ότι αναφέρεται ή δεν αναφέρεται η αιτία στην έγγραφη δήλωση αναγνώρισης χρέους;
Συνήθως τα μέρη συντάσσουν την «έγγραφη» αναγνώριση χρέους στις εξής περιπτώσεις:
- όταν η αιτία της οφειλής είναι προβληματική , δηλαδή έχει κενά που την καθιστούν άκυρη, ακυρώσιμη ή σε κάθε περίπτωση δύσκολο να «εισπραχθεί».
- όταν δεν υπάρχει αποδεικτικό έγγραφο που θα διευκολύνει το δανειστή για την είσπραξη της αρχικής οφειλής.
- ακόμα και όταν για την προηγούμενη οφειλή υπάρχει σειρά δυσνόητων και προβληματικών εγγράφων, οπότε με την αναγνώριση του χρέους τα μέρη έχουν πια ένα «ξεκάθαρο» έγγραφο περί της οφειλής, δηλαδή την έγγραφη δήλωση της αναγνώρισης του χρέους από τον οφειλέτη προς το δανειστή.
- Δεν αποκλείεται βέβαια στα πλαίσια της αρχής της ελευθερίας των συμβάσεων, δηλαδή της σύναψης ποικίλου περιεχομένου συμβάσεων που διέπει το αστικό δίκαιο μας, να θέλουν οι συμβαλλόμενοι να συνάψουν μια νέα σύμβαση, (την υπόσχεση ή την αναγνώριση του χρέους ) που να τους δεσμεύει και να είναι ανεξάρτητη από κάθε αιτία , δηλαδή αποσυνδεμένη από το αρχικό χρέος . Αυτό είναι δυνατό, αρκεί το περιεχόμενο της νέας σύμβασης να μην προσκρούει σε απαγορευτικό νόμο ή στα χρηστά ήθη.
Ως γενική κατευθυντήρια γραμμή προς λύση των ποικίλων προβλημάτων του άνω ζητήματος αν, δηλαδή, με τη δήλωση αναγνώρισης χρέους γεννιέται μια νέα αυτοτελής ενοχή ή πρόκειται απλώς για παροχή αποδεικτικού μέσου ως προς την ύπαρξη του αρχικού χρέους θα μπορούσε να χρησιμεύσει ο κανόνας , ότι κύρια σύμβαση αναγνώρισης υπάρχει όταν αντικείμενο αυτής είναι κάποια έννομη σχέση και ειδικότερα όταν, αναφορικά προς υπάρχουσα οφειλή, αναλαμβάνεται με αυτήν κάποια υποχρέωση, ενώ δεν υπάρχει σύμβαση αναγνώρισης χρέους αλλά μόνο ένα αποδεικτικό μέσο – της αρχικής υποχρέωσης - όταν συνομολογούνται με αυτήν απλώς ορισμένα γεγονότα.
Από τα παραπάνω και για τα δύο ζητήματα δηλαδή και για την δόση επιταγής προς εξόφληση υπάρχοντος χρέους και για την σύμβαση ή την δήλωση αναγνώρισης ή υπόσχεσης χρέους είναι πολύ σημαντική η εξακρίβωση της βούλησης των μερών. Συνεπώς είναι καίριας σημασίας το πόσο ξεκάθαρα καταγράφεται και αποδεικνύεται η επιθυμία τους στα σχετικά έγγραφα και συμφωνητικά. Αν δεν συντρέχει αυτό δεν επιτυγχάνεται η θέληση και ο σκοπός των συμβαλλομένων και δημιουργούνται έριδες και δικαστικές διαμάχες κοστοβόρες και χρονοβόρες που εγκυμονούν τον κίνδυνο όταν θα τελεσφορήσουν να μην υπάρχει πια οικονομικό αντικείμενο για να ικανοποιηθεί ο δανειστής.
Τo γραφείο μας Law-Nous που διαθέτει μακρά εμπειρία σε ανάλογα χρηματοοικονομικά θέματα, μπορεί να παρέχει την ανάλογη προστασία της περιουσίας ατόμων που θα προστρέξουν σε αυτό και να προσφέρει τις στοχευμένες υπηρεσίες του σε κάθε ενδιαφερόμενο που αντιμετωπίζει αντίστοιχα προβλήματα με τις υποχρεώσεις του.
Σε κάθε περίπτωση μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας για να πετύχετε την πλήρη και ολοκληρωμένη ενημέρωση και διασφάλιση των συμφερόντων σας
Τρόπος επικοινωνίας μαζί μας κατά τις εργάσιμες ημέρες και ώρες :
- Μέσω e-mail :
Αυτή η διεύθυνση Email προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. - Mέσω τηλεφώνου : 210 3800306
- Μέσω επιστολής στην διεύθυνση: Κυρίλλου Λουκάρεως 25-27,
Αθήνα, Τ.Κ. 11475
Μαρία Ρoκάνη
Δικηγόρος στον Άρειο Πάγο
